การกำหนดงานในอาชีพ และวิชาชีพที่ห้ามคนต่างด้าวทำ
อาชีพและวิชาชีพที่ห้ามคนต่างด้าวทำในไทย: สิ่งที่คุณควรรู้!
การเปิดประเทศต้อนรับนักลงทุนและแรงงานจากต่างชาติถือเป็นนโยบายสำคัญของไทยในการผลักดันเศรษฐกิจสู่ระดับนานาชาติ อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยยังคงให้ความสำคัญกับการคุ้มครองอาชีพพื้นฐานของคนไทย และรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมท้องถิ่นไว้ ด้วยเหตุนี้ จึงมีการกำหนดอาชีพบางประเภทที่สงวนไว้ให้ “คนไทยเท่านั้น” เป็นผู้ประกอบอาชีพนั้นๆ ได้ และถือเป็น “อาชีพต้องห้ามสำหรับคนต่างด้าว” ซึ่งหากฝ่าฝืนอาจถูกดำเนินคดีตามกฎหมาย
บทความนี้จะอธิบายภาพรวมของกฎหมายที่เกี่ยวข้อง รายละเอียดของอาชีพต้องห้าม ข้อยกเว้นที่อาจมีได้ในบางกรณี และแนวทางปฏิบัติที่ถูกต้องสำหรับนายจ้างและชาวต่างชาติ
Table of Content : สารบัญ
- ความหมายของ “คนต่างด้าว”
- กฎหมายที่เกี่ยวข้อง
- บัญชีท้ายพระราชกฤษฎีกา กำหนดในอาชีพและวีชาชีพที่ห้ามคนต่างด้าวทำ พ.ศ. 2522
- กลุ่มอาชีพที่อาจทำได้ภายใต้ข้อยกเว้น
- แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงในอนาคต
- บทลงโทษสำหรับการฝ่าฝืน
- คำแนะนำสำหรับนายจ้างและผู้ประกอบการ
- สรุป
ความหมายของ “คนต่างด้าว”
ตามกฎหมายแรงงานไทย “คนต่างด้าว” หมายถึง บุคคลธรรมดาซึ่งไม่มีสัญชาติไทย ไม่ว่าจะเป็นผู้พำนักถาวรหรือชั่วคราว รวมถึงแรงงานต่างด้าว 4 สัญชาติหลัก ได้แก่ เมียนมา ลาว กัมพูชา และเวียดนาม และรวมถึงชาวต่างชาติทุกสัญชาติทั่วโลก
ทั้งนี้ กฎหมายไม่ได้แบ่งแยกตามระดับการศึกษา รายได้ หรือความเชี่ยวชาญ หากไม่มีสัญชาติไทย ถือว่าเป็น “ต่างด้าว” และอยู่ภายใต้ข้อจำกัดของกฎหมายนี้เช่นกัน
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง
การกำหนดอาชีพที่ห้ามคนต่างด้าวทำอยู่ภายใต้:
-
ประกาศกระทรวงแรงงาน เกี่ยวกับอาชีพสงวนสำหรับคนไทย ซึ่งมีการปรับปรุงเป็นระยะ
ซึ่งให้อำนาจกระทรวงแรงงานในการออกประกาศเพิ่มเติมตามความเหมาะสมของสภาพเศรษฐกิจ สังคม และความต้องการของตลาดแรงงานในประเทศ
บัญชีท้ายพระราชกฤษฎีกา กำหนดในอาชีพและวีชาชีพที่ห้ามคนต่างด้าวทำ พ.ศ. 2522
- งานกรรมกร
- งานกสิกรรรม งานเลี้ยงสัตว์ งานป่าไม้ หรืองานประมง ยกเว้นงานที่ใช้ความชำนาญ
- งานเฉพาะสาขา หรืองานงานควบคุมดูแลฟาร์ม
- งานก่ออิฐ งานช่างไม้ หรืองานก่อสร้างอื่น
- งานแกะสลักไม้
- งานขับขี่ยานยนต์ หรืองานขับขี่ยานพาหนะที่ไม่ใช้เครื่องจักรหรือเครื่องกล ยกเว้นงานขับขี่เครื่องบินระหว่างประเทศ
- งานขายของหน้าร้าน
- งานขายทอดตลาด
- งานควบคุม ตรวจสอบหรือให้บริการบัญชี ยกเว้น งานตรวจสอบภายในชั่วคราว
- งานเจียระไน หรือขัดเพชรหรือพลอย
- งานตัดผม งานดัดผม หรืองานเสริมสวย
- งานทอผ้าด้วยมือ
- งานทอเสื่อ หรืองานทำเครื่องใช้ด้วยกก หวาย ปอ ฟาง หรือเยื่อไม้ไผ่
- งานทำกระดาษสาด้วยมือ
- งานทำเครื่องเขิน
- งานทำเครื่องดนตรีไทย
- งานทำเครื่องถม
- งานทำเครื่องทอง เครื่องเงิน หรือเครื่องนาก
- งานทำเครื่องลงหิน
- งานทำตุ๊กตาไทย
- งานทำที่นอนผ้าห่มนวม
- งานทำบาตร
- งานทำผลิตภัณฑ์จากผ้าไหมด้วยมือ
- งานทำพระพุทธรูป
- งานทำมีด
- งานทำร่มด้วยกระดาษหรือผ้า
- งานทำรองเท้า
- งานทำหมวก
- งานนายหน้า หรืองานตัวแทน ยกเว้น งานนายหน้าหรืองานตัวแทนในธุรกิจการค้าระหว่างประเทศ
- งานในวิชาชีพวิศวกรรม สาขาวิศวกรรมโยธา ที่เกี่ยวกับงานออกแบบและคำนวณ จัดระบบวิจัย วางโครงการ ทดสอบ ควบคุมการก่อสร้าง หรือให้คำแนะนำ ทั้งนี้ไม่รวมที่ต้องใช้ความชำนาญพิเศษ
- งานในวิชาชีพสถาปัตยกรรมที่เกี่ยวกับงานออกแบบเขียนแบบ ประมาณราคาอำนวยการก่อสร้างหรือให้คำแนะนำ
- งานประดิษฐ์เครื่องแต่งกาย
- งานปั้นหรือทำเครื่องปั้นดินเผา
- งานมวนบุหรี่ด้วยมือ
- งานมัคคุเทศก์ หรืองานจัดนำเที่ยว
- งานเร่ขายสินค้า
- งานเรียงตัวพิมพ์อักษรไทยด้วยมือ
- งานสาวและบิดเกลียวไหมด้วยมือ
- งานเสมียนพนักงานหรืองานเลขานุการ
- งานให้บริการทางกฎหมายหรืออรรถคดี
กลุ่มอาชีพที่อาจทำได้ภายใต้ข้อยกเว้น
บางอาชีพแม้มีข้อจำกัดแต่สามารถอนุญาตให้ชาวต่างชาติทำงานได้หาก:
- มีคุณสมบัติเฉพาะด้าน (Specialist)
- ได้รับใบอนุญาตทำงานถูกต้อง
- อยู่ภายใต้โครงการรัฐ (เช่น BOI, เขตเศรษฐกิจพิเศษ)
ตัวอย่างอาชีพ เช่น:
- วิศวกร / สถาปนิก ที่มีใบประกอบวิชาชีพ
- ครูสอนภาษาต่างประเทศในสถาบันที่ได้รับการรับรอง
- ที่ปรึกษาธุรกิจ ผู้เชี่ยวชาญทางเทคโนโลยี
- แพทย์ ทันตแพทย์ พยาบาล (เฉพาะในโครงการเฉพาะ)
แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงในอนาคต
รัฐบาลไทยมีแนวโน้มผ่อนปรนบางอาชีพ โดยเฉพาะในกลุ่มที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจดิจิทัลและการลงทุนจากต่างประเทศ เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงของตลาดแรงงานโลก เช่น:
- เปิดทางให้ผู้เชี่ยวชาญต่างชาติทำงานในกลุ่ม EEC (Eastern Economic Corridor)
- ส่งเสริม Startup และ Digital Nomad ที่มีรายได้สูง
- ลดขั้นตอนการขอวีซ่าและ Work Permit ผ่านระบบ One-Stop Service
บทลงโทษสำหรับการฝ่าฝืน
- นายจ้างที่จ้างคนต่างด้าวทำงานต้องห้าม อาจต้องรับโทษปรับและจำคุก
- คนต่างด้าวที่ทำงานต้องห้าม อาจถูกปรับ โดนเพิกถอนใบอนุญาตทำงาน หรือถูกเนรเทศออกนอกประเทศ
คำแนะนำสำหรับนายจ้างและผู้ประกอบการ
- ตรวจสอบ Work Permit อย่างละเอียดก่อนรับคนต่างด้าวเข้าทำงาน
- หลีกเลี่ยงการจ้างงานในอาชีพต้องห้าม แม้ในกรณีที่มีทักษะดีเยี่ยม
- หากไม่แน่ใจว่าอาชีพใดอยู่ในข้อห้าม ควรปรึกษาทนายความ หรือสำนักงานบัญชี/กฎหมายที่เชี่ยวชาญด้านแรงงานต่างชาติ
- ติดตามข่าวสารจาก กระทรวงแรงงาน อย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ทันกับการเปลี่ยนแปลง
สรุป
การกำหนดอาชีพต้องห้ามสำหรับคนต่างด้าวในประเทศไทย เป็นนโยบายที่ช่วยปกป้องตลาดแรงงานของคนไทย ขณะเดียวกันก็เปิดช่องให้ผู้เชี่ยวชาญต่างชาติที่มีความรู้ความสามารถเข้ามาสร้างมูลค่าให้กับเศรษฐกิจไทยได้ หากปฏิบัติตามขั้นตอนและกฎหมายอย่างถูกต้อง การว่าจ้างแรงงานต่างชาติสามารถเป็นประโยชน์ทั้งต่อองค์กรและประเทศได้อย่างยั่งยืน
หากคุณไม่มั่นใจในการคำนวณภาษีหรือจัดการบัญชีอย่างถูกต้อง
สำนักงานบัญชีกรุงเทพ (2009) ยินดีที่จะเป็นอีกหนึ่งทางเลือกหนึ่ง ให้คุณได้ผู้เชี่ยวชาญที่พร้อมให้คำปรึกษาและดูแลบัญชี-ภาษีของคุณ ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการทำผิดกฎหมาย และช่วยให้คุณวางแผนการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากสนใจ ติดต่อเราได้ครับ